Andrzej Wajda

9 Października zmarł Andrzej Wajda, twórca, którego nazwiska nie trzeba za bardzo przypominać. 


Faktycznie jest niewiele osób w tym kraju, które nie wiedzą kim był Wajda. Dodatkowo sławny reżyser uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców filmowych świata, a jego nazwisko jest świetnie znane również poza granicami naszego kraju.

Reżyser urodził się w 1926 roku. Wojna przerwała jego dzieciństwo utrudniając ukończenie szkoły. W tych trudnych czasach przyszły mistrz pobierał nielegalne nauki biorąc udział w tajnych kompletach,  zajął się nauką malarstwa oraz służbą w Armii Krajowej. Ojciec Wajdy, kapitan Wojska Polskiego padł ofiarą zbrodni katyńskiej, o czym rodzina bardzo długo nie miała pojęcia. Te wszystkie czynniki odcisnęły się na twórczości pana Andrzeja zarówno jego wrażliwości artystycznej, jak i podejmowanych przezeń tematów.

Kadr z filmu Kanał z 1956

Dyplom Łódzkiej filmówki Andrzej Wajda uzyskał dopiero w 1960 roku. To dlatego, że kończąc szkołę filmową w trudnych czasach stalinizmu, nie mógł pogodzić obowiązującej doktryny, socrealizmu z własnym sumieniem i smakiem. To właśnie niełatwy mariaż twórców i ustroju komunistycznego skłonił Wajdę ku realizacjom historyzującym. Jego filmy osadzone w czasach wojennych- Kanał oraz Popiół i Diament dały początek uznanej na całym świecie Polskiej Szkole Filmowej.

Scena z teatralnej inscenizacji Magbeta, 2004

W raz upływem lat i rosnącą sławą Wajda coraz śmielej przeciwstawiał się w swojej twórczości władzy komunistycznej. Tak powstały dzieła Kina Zaangażowanego- Człowiek z Marmuru, czy Człowiek z Żelaza. Równocześnie reżyser nie przestawał ekranizować wielkich dzieł literackich, oraz epickich i monumentalnych epopei narodowych przez co zyskał miano twórcy romantycznego.

Kadr z filmy Człowiek z Żelaza, 1981

Wielkim talentem Andrzeja Wajdy było dobieranie fenomenalnych współpracowników, ludzi którzy pod jego czujnym okiem sami stali się później wielkimi gwiazdami, takimi jak Beata Tyszkiewicz, Krystyna Janda, Zbyszek Cybulski, Stanisława Celińska, czy Daniel Olbrychski.

Katyń, 2007

Jego wielkie osiągnięcia zostały docenione za granicą miedzy innymi złotymi palmami z Cannes, złotym niedźwiedziem Berlinale, weneckim złotym lwem i Oscarem za całokształt twórczości. Jego tegoroczny film Powidoki ma szanse po raz ostatni powalczyć o Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny.

Nagroda Amerykańskiej Akademii Filmowej za całokształt twórczości

Odszedł niestety wielki i niestrudzony twórca, który przez całe życie do ostatniego tchnienia budował markę polskiego kina na świecie, a co najważniejsze dawał Polakom możliwość czerpania z głębokich źródeł naszej własnej kultury.

P.