Polski Ptak Narodowy, czyli żegnamy Bociana

Przeciętny polak zapytany o ptaka- symbol Polski, wspomni może o narodowym godle, orliku (albo potocznie orle). Jednakże ilu z nas widziało na własne oczy tego dumnego drapieżce?


Tymczasem bociana widział każdy, i widok ten za każdym razem przywołuje uśmiech na twarzy. Nawet jeśli my nie wybierzemy, jako ornitologicznego symbolu kraju, to bocian już wybrał nasz kraj, jako swoją światową stolicę. Populacja tego ptaka w naszym kraju jest najliczniejsza na świecie i stanowi nawet 25% wszystkich żyjących osobników.

Oczywiście bociany są gatunkiem migrującym. Przylatują do nas w marcu, zaś wylatują w sierpniu lub wrześniu. Im zimniejsze lato, tym wcześniej. By dotrzeć do swoich zimowisk pokonują kawał świata. Niektóre dolatują do Republiki Południowej Afryki, a pojedyncze sztuki nawet do Indii.

Niewiele osób określiłoby bociana mianem drapieżnika, niemniej tak właśnie jest. Bociany są mięsożernymi ptakami, aktywnie polującymi. Uwielbiają podmokłe łąki, pola i wysypiska śmieci. Wszystkie te obszary związane są z ludzką działalnością, dlatego uważa się, że od czasów średniowiecza bocian przeżywa okres rozkwitu populacji związany właśnie z działalnością gospodarczą człowieka.

Pokarmem bociany zostają głównie gryzonie, gady i płazy, czasem ryby i inne ptaki, a niezmiernie rzadko nawet króliki. Bociany nie boją się ludzi i uwielbiają gniazdować blisko ludzkich siedzib. Często zajmują dachy domów lub stodół, wieże kościołów i słupy energetyczne. W wielu krajach, bocianom przygotowuje się specjalne miejsca zachęcające do zakładania gniazd (stalowe koszyki w Polsce), a czasami nawet plecie się dla nich gotowe siedziby (Holandia). Nietrudno to wytłumaczyć gniazdo waży od 60 kg do nawet 250 kg nie każdy dach i słup zniesie taki balast bez wsparcia.

Z drugiej strony stosunek człowieka do bociana jest zaskakująco pozytywny na całym świecie niezależnie od kultury. Ptaki te utożsamiane są z duszą ludzką, ponownymi narodzinami, czystości i harmonią począwszy od starożytnego Egiptu, na starożytnych Indiach i słowiańszczyźnie kończąc. Uważa się, że pozytywne postrzeganie bocianów jest wspólne dla kultur pierwotnych, szczególnie w afryce, gdzie bociany zamieszkiwały od milionów lat. Być może bocian żerujący w okolicach cieków wodnych, na bardzo obfitych terenach łowieckich i poruszający się w łatwych do wytropienia stadach kojarzył się naszym odległym przodkom z sytością i dostatkiem.

Warto zauważyć, że bocianie mięso uważane jest wyjątkowe niesmaczne, dzięki czemu, nikomu nie przychodziło do głowy polowanie na te ptaki dla mięsa. W starożytnej Grecji zabicie bociana mogło zostać ukarane śmiercią, zaś same ptaki symbolizowały opiekę dzieci nad rodzicami. Bociany są też symbolem wierności- a to przez to, że łączą się w trwałe pary gniazdujące w tych samych miejscach co roku. Co ciekawe, grecka nazwa gatunku- pelargos, została uwieczniona w nazwie kwiatu- pelargonia, którego pąki mają przypominać dzioby tych sympatycznych klekoczących ptaków.

Zadziwiająco wiele kultur łączy bociany z narodzinami dziecka. Niemcy starożytni Germanie uważali, że bociany przynoszą do domu gotowe niemowlęta, podczas gdy Słowianie żywili przekonanie, iż ptaki te w podróży z mitycznego wyraju zabierają se sobą dusze, które połączone z łonem płodnej niewiasty skutkowały narodzinami bobasa po około 9 miesiącach.

Niejako przeciwieństwem naszego boćka jest jego kuzyn- bocian czarny. Do polski ci roku przylatuje kilka tysięcy tych ptaków. Bociany te mają czarne pióra, za wyjątkiem białego brzucha. W przeciwieństwa di człowiekolubnych białych kuzynów, czarne bociany uwielbiają leśne ostępy i stronią od ludzkich siedzib.

P.